Rio+20 kaj Esperanto
Gazetaraj Komunikoj de UEA
N-ro 437
2011-12-08
Enhavo:
- UEA kaj TEJO kontribuis al Rio+20
- UEA en UN-forumo pri minoritataj virinoj
- Alvoko okaze de la Tago de Homaj Rajtoj
UEA KAJ TEJO KONTRIBUIS AL RIO+20
Neregistaraj organizaĵoj (NRO-) havos gravan rolon en Rio+20, la konferenco pri daŭripova evoluo, kiun UN okazigos en Rio-de-Ĵanejro de la 20-a ĝis la 22-a de junio 2012. Kiel reprezentantoj de la civila socio, NRO-j estis petitaj kontribui per proponoj al la deklaracio aprobota de la konferenco. Tiu dokumento fariĝos referenco por decidoj de ŝtataj registaroj cele al la certigo de daŭripoveco de la evoluo tutmonda.
UEA kaj ĝia junulara sekcio TEJO estas aktivaj sur la "vojo al Rio". La unua paŝo estis farita jam septembre en Bonn, kie kvinpersona delegitaro de UEA sukcesis akceptigi amendon en la projekto de la 64-a NRO-konferenco de UN favore al lingvaj rajtoj kaj kultura diverseco, eĉ kun propono konsideri la potencialon de neŭtrala internacia lingvo (vd. Gazetarajn Komunikojn 426 kaj 428).
Agema interreta teamo redaktis la komunan proponon de UEA kaj TEJO. La teamo konsistis ĉefe el la TEJO-aktivuloj Veronika Poór kaj Nico Huurman, la loka kunordiganto de la partopreno de UEA en Rio+20 Ursula Grattapaglia, kaj la estrarano de UEA pri eksteraj rilatoj Stefano Keller. La dokumento estis ĝustatempe submetita al UN kaj aperis en la retejo de UN kreita por la konferenco.
Enkonduke UEA kaj TEJO atentigas, ke la konferenca dokumento estos adresita al la tutmonda komunumo, pro kio ĝi devus klare kondamni lingvan diskriminacion kaj politikojn kiuj kondukos al morto de lingvoj kaj al kultura superrego de pli grandaj lingvoj super malpli grandaj lingvoj. La du organizaĵoj memorigas pri la deklaracio de la konferenco en Bonn, emfazante la punktojn, kiujn UEA sukcesis aldonigi al ĝi. Ankaŭ la rolo de Esperanto kiel pontolingvo estis menciita en la alsendita teksto per rememorigo pri la dokumento Etika sindevontigo de la NRO-j por tutmondaj sinteno kaj konduto, aprobita de la unua simila konferenco en Rio-de-Ĵanejro en 1992. Ĝia 14-a punkto proponis la enkondukon de Esperanto en la internacia komunikado kaj alvokis NRO-jn partopreni en ĝia disvastigo.
Fine de sia kontribuo UEA kaj TEJO skizas, kiel la transiro al la lingva politiko proponita de ili povus esti realigita en la UN-sistemo, en aliaj internaciaj organizaÄ! µoj kaj en unuopaj landoj.
La 29-an kaj 30-an de novembro okazis ĉe UN en Ĝenevo la kvara sesio de la Forumo pri Minoritatoj. Ĝia temo estis Efektiva partopreno de minoritataj virinoj en ekonomio, socio kaj kulturo. En la kunsido ĉeestis s-ino Navi Pillay, la Alta Komisiito de UN pri Homaj Rajtoj. Per videomesaĝo salutis s-ino Rita Izsák, la nova Sendependa Eksperto pri Minoritataj Aferoj. Stefano Keller kaj Cesco Reale estis la reprezentantoj de UEA.
Stefano Keller, estrarano de UEA, intervenis en la dua tago. Li atentigis pri la neceso respekti lingvajn rajtojn kaj diversecon, konforme al la "Deklaracio pri la rajtoj de personoj apartenantaj al minoritatoj naciaj aŭ etnaj, religiaj kaj lingvaj", aprobita de la Ĝenerala Asembleo de UN en 1992. Laŭ Keller UEA defendas minoritatajn lingvojn jam pli ol 100 jarojn.
Keller emfazis, ke virinoj de minoritatoj ofte alfrontas plurajn diskriminaciojn ekde sia infaneco. Tiel ili estas aparte sendefendaj kontraŭ malriĉeco kaj socia ekskludo. Kiel ili povus efektive partopreni en la ekonomia, socia kaj kultura vivo, se ilia fundamenta rajto je kompreno kaj sinesprimo en la gepatra lingvo ne estas ebligita? demandis Keller kaj alvokis por lukto kontraŭ ĉiuspeca diskriminacio, kies viktimoj estas la virinoj de minoritatoj.
Dum la paŭzoj la reprezentantoj de UEA povis renovigi kelkajn malnovajn kontaktojn kun reprezentantoj de aliaj organizaĵoj kaj krei kelkajn novajn.
La 10-a de decembro estas ĉiujare festata kiel la Tago de Homaj Rajtoj. Jen alvoko de Stefano Keller, estrarano de UEA pri eksteraj rilatoj, por prepariĝi por la ĉi-jara Tago.
------------
En sia 317-a tutmembra kunsido la 4-an de decembro 1950, la Ĝenerala Asembleo de Unuiĝintaj Nacioj, pritraktante la temon "Tago de Homaj Rajtoj", alvokis ĉiun ŝtaton kaj koncernatan organizaĵon je adopto de ĉiujara festado de la Tago de Homaj Rajtoj la 10-an de decembro kaj je strebado al konstanta plibonigo de la situacio de homaj rajtoj. Ĝi alvokis ankaŭ pri raportado al UN koncerne la plenumon de tiu celebrado. La celo de la festado estas: informi, atentigi la popolojn de la mondo pri tiu deklaracio, ĉie adoptenda kiel komuna modelo de progreso.
Lingvaj homaj rajtoj estas esenca parto de la homrajta deklaracio proklamita la 10-an de decembro 1948 fare de la Ĝenerala Asembleo de UN, kies Artikolo 2 en Antaŭkonsideroj tekstas jene: Ĉiuj rajtoj kaj liberecoj difinitaj en tiu ĉi Deklaracio validas same por ĉiuj homoj, sen kia ajn diferencigo, ĉu laŭ raso, haŭtkoloro, sekso, lingvo, religio, politika aŭ alia opinio, nacia aŭ socia deveno, posedaĵoj, naskiĝo aŭ alia stato.
Pli ol sesdek jarojn post la proklamo de tiu Deklaracio, homaj rajtoj en multaj ŝtatoj estas malrespektataj, rompataj.
La Statuto de UEA precizigas ke por nia laboro bonaj internaciaj rilatoj kaj la respekto de la homaj rajtoj difinitaj en la Universala Deklaracio de Homaj Rajtoj estas esencaj kondiĉoj.
Landaj asocioj, lokaj grupoj okazigu informagadojn la 10-an de decembro, en kaj per kiuj evidentiĝu tutmonde, ke esperantistoj luktas ne nur por lingva justeco sed ankaŭ por la plena realigo de ĉiuj homaj rajtoj, kiel tiuj estas priskribitaj en la Deklaracio de Homaj Rajtoj.
Ni, esperantistoj, kiuj ja ĉeestas en la plimulto de la ŝtatoj de la mondo, estu inter la unuaj raportantoj al UN pri niaj informadoj, agadoj, festadoj okaze de tiu Tago, kies temo memorigas pri gravaj antaŭkondiĉoj de homa kunvivado.
Esperantlingva simbolbildo de la Tago estis kreita laŭ la modelo kaj indikoj de UN. Ĝi estas elŝutebla el la reto: http://uri.fi/TagoHomajRajtoj (20 cm-a) kaj http://uri.fi/TagoHomajRajtoj10cm (10 cm-a). Ne hezitu uzi ĝin en viaj retmesaĝoj, retejoj, blogoj (Facebook, Ipernity, kaj aliaj).
Laŭbezone elŝutu la koncernan lingvoversion de la deklaracio ĉe jena adreso (ekzistas en pli ol 300 lingvoj):
http://www.ohchr.org/EN/UDHR/Pages/SearchByLang.aspx
Ankoraŭ eblas pretigi gazetaran komunikon nome de via landa asocio, en kiu eblas mencii ke ni esperantistoj interesiĝas pri la laboro de Unuiĝintaj Nacioj, pri Homaj Rajtoj ĝenerale, kaj speciale pri lingvaj rajtoj.
Se vi informos surstrate, demandu al preterpasantoj, kiom el la homaj rajtoj ili konas kaj disdonu ekzempleron de informilo kun la deklaracio au kun retligoj.
Stefano Keller
estrarano de UEA pri eksteraj rilatoj
http://uea.org/vikio/Homaj_Rajtoj
http://esperanto.brazilo.org - Sendependa Brazila Virtuala Movado
Comments
Post a Comment