Progreso kostas laborlokojn - ĉu vere?
 | progreso_laborlokoj.mp3 Listen on Posterous |
Unu roboto pli, kelkaj kolegoj malpli: Ofte teknika progreso estas konsiderata egala al amasaj senlaborigoj. Tamen sume tiu aŭtomatismo plej ofte ne validas. Sed ja ekzistas certaj tipoj de timinda progreso.
Estas pratimo de modernaj socioj ke la teknika progreso povus neniigi laborlokojn. Kaj ne mankas pruvoj: En la mezo de la 19-a jarcento la mekanika teksaparato forprenis de la tradicia metio pli kaj pli la ekonomian bazon. La mizeriĝo kiu sekvis poste estis la kaŭzo por atako kontraŭ maŝinoj kaj la ribelo de la sileziaj teksistoj en la jaro 1844. Ankaŭ el la moderna epoko eblas preni multajn ekzemplojn kiel okazis ĉe la elŝovo de bankoficistoj per monaŭtomatoj, ĉe librotenistoj per elektronikaj librotenaj sistemoj kaj ĉe produktantaj laboristoj per robotoj. Sendube teknika progreso ne nur povas konduki al profunda ŝanĝiĝo de strukturoj sed ankaŭ al perdo de laborlokoj. Sed tio nur estas unu flanko de la medalo. Ĉar eblas eĉ pli ol kompensi la perdon de laborlokoj per nove kreitaj laborlokoj aliloke. Josef Schumpeter, unu el la plej renomaj ekonomikistoj de la 20-a jarcento, nomis tion "kreivan detruadon". La novo kreskas tieldire el la cindro de la malnovo. Ni spertas ĉiutage ke malnovaj produktoj - kiel la sonbendkaseda registrilo, la komputila diskedo aŭ la analoga fotokamerao - malaperas de la merkato kaj estas anstataŭitaj per pli kapablaj kaj pli merkatotaŭgaj produktoj kiel la iPod, la lumdiskoj aŭ ciferecaj kameraoj. Malantaŭ tio staras ĉiufoje transformo de la ekonomio ĉe kiu malaperas laborlokoj kaj novaj aperas. Sed nur produktejoj kiuj estas sufiĉe avanaj restas kapablaj elteni la konkurencon, nur tie ekestas novaj altvaloraj laborlokoj. El tiu vido la teknika progreso estas la viveliksiro de dinamike kreskanta ekonomio. La teknika progreso do estas samtempe beno kaj malbeno, ĝi neniigas laborlokojn kaj kreas novajn. La decida demando estas kiel aspektas la neta bilanco. Ĉu fine estas pli aŭ malpli da laborlokoj? Por ricevi respondon necesas pli detale pristudi la aferon. Necesas distingi plurajn aspektojn de teknika progreso. Unuflanke ĝi kondukas al kreado de novaj produktoj kaj servoj respektive pliboniĝas la kvalito (novigado de produktoj). Aliflanke ĝi kaŭzas ke la procedoj ĉe la produktado de varoj kaj servoj fariĝas pli efikaj (novigado de procedoj). Ni do unue prikonsideru la procedojn. Se oni plibonigas la produktoprocedojn, tiam plialtiĝas la kreado de valoro po laboristo, tio signifas: La produktivo de la laboro plialtiĝas. Por la sama kvanto de varoj kaj servoj necesas malpli da laboro. Tio estas la ŝparefiko de la teknika progreso. La popecaj produktaj kostoj malaltiĝas, varoj kaj servoj estas oferteblaj je pli favoraj prezoj. Kaj je tio la klientoj reagas: La favora prezo mobilizas aldonan aĉetadon. Pro tiu aldona aĉetado necesas pli da laborforto. Ĉu la teknika progreso kostas laborlokojn aŭ kreas ilin, tio dependas de tio ĉu la ŝparefiko estas pli granda ol la aldona aĉetado aŭ inverse. Eblas ambaŭ. La aldona aĉetado estos malgranda se la merkato por la koncerna produkto jam estas sufiĉe saturita. Malpli alta prezo apenaŭ kondukos al pli alta aĉetado. Ni prenu la ekzemplon de normaj produktoj kiel fridujoj aŭ gladiloj. Pli favora prezo motivigos nur malmultajn konsumantojn al pli alta aĉetado de tiuj varoj, ĉar ili ja jam posedas tian produkton. La afero alie aspektas ĉe novaj produktoj. Komence ili estas sufiĉe multekostaj kaj do nur malmultaj konsumantoj povas elpagi ilin. La unuaj tekokomputiloj ekzemple estis luksaĵoj. La teknika progreso faris ilin pli kaj pli favorprezaj kaj pageblaj por la konsumantoj. Ili fariĝis amasa produkto. Kaj ĉar la aldona aĉetado estis tiel konsiderinde pli alta ol la ŝparefiko, necesas mondskale konsiderinde pli da laborforto por produkti ilin ol en la momento kiam ili aperis unuafoje en la merkato. Resume la teknika progreso estas nemalhavebla por la socia evoluo, por la plialtigo de la vivnivelo de la homoj. Kaj bona socia sistemo kapablas organizi tiun daŭran transformadon tiel ke ĝi ne kondukas al mizerigo._______________
Aprenda ESPERANTO com um amigo!
Programa MIA AMIKO... Participe!
Comments
Post a Comment